Ang Philippine Basketball Association (PBA) Finals ay laging nagkakaroon ng kakaibang antas ng kasabikan para sa mga tagahanga ng basketball sa Pilipinas. Sa loob ng laro, ang PBA Finals ay isinasagawa gamit ang best-of-seven series. Ibig sabihin, ang dalawang koponan na naglalaban para sa kampeonato ay kailangang manalo ng apat sa pitong posibleng laro para masungkit ang titulo. Isang interesanteng aspeto ng PBA Finals ay ang taktika at estratehiya na ginagamit ng bawat koponan upang makuha ang bentaha sa bawat laro. Bawat laro ay nagiging mas mahigpit habang papalapit sa ikapito, kung kinakailangan.
Mahigpit ang kompetisyon sa bawat serye, kung saan makikita ang husay ng mga manlalaro tulad nina June Mar Fajardo, na tinaguriang "The Kraken" ng San Miguel Beermen. Ang kanyang presensya sa court ay nagdadala ng malaking bentahe para sa kanyang koponan dahil sa kanyang taas na 6’10”, na isang pambihirang tangkad sa liga. Samantala, sa panig ng mga tagapagtaguyod ng Barangay Ginebra, ang kanilang suporta para kay Justin Brownlee ay resulta ng kanyang hindi matatawarang kontribusyon sa kanyang koponan. Ang kanyang bilis at kakayahan sa pag-iskor ay palaging nagiging susi sa tagumpay ng Ginebra sa mga critical na sitwasyon.
Hindi biro ang bawat laro ng PBA Finals, dahil ang bawat laban ay may timbang na dalawampung porsyento patungo sa kampeonato. Ang emosyon at tensyon ay palaging mataas, ngunit ito ang nagbibigay kulay at kinang sa seryeng ito. Ito rin ang dahilan kung bakit una kong pinapanood ang PBA Finals kumpara sa ibang liga sa Pilipinas. Nakakatuwang isipin na kahit sa simpleng panonood ay may kani-kaniyang biases tayo sa laro. Pero ang pagdating ng Finals, tinitimbang ng mga manlalaro at coaches ang kanilang susunod na hakbang sa bawat possession.
Sa aspetong pinansyal, ang mga koponan ay gumugugol ng malaking halaga ng pera para masiguro ang kanilang panalo. Ang sahod ng mga manlalaro na umaabot mula ₱200,000 hanggang ₱450,000 kada buwan ay isang malaking investment para sa franchise. Isa pa, ang pag-motivate sa fans upang dumalo at suportahan ang kanilang koponan sa live games ay nagreresulta ng mas mataas na kita. Nakapagtala ang Araneta Coliseum ng hanggang 20,000 mga manonood sa mga kapanapanabik na laro ng PBA Finals. Ang karanasan na dala ng live games ay talagang kakaiba at hindi mapantayan ng kahit anong replay o highlight.
May mga pagkakataon na ang Finals ay umaabot ng pitong laro, gaya ng nangyari sa serye ng 2015-2016 kung saan ang Alaska Aces at ang San Miguel Beermen ay nagharap. Isa itong makasaysayang series dahil napagwagian ng San Miguel ang titulo mula sa pagiging 0-3 na dehado. Itinuturing itong "come-from-behind" o "never say die" performance sa kasaysayan ng PBA Finals. Ang mga audience at fans ay hindi rin tumitigil sa kabilang banda ng screen, palaging nanonood at sumasabay sa ligaya at lungkot na dala ng resulta.
Bilang isang tagamasid at tagasunod ng PBA, isa sa mga kinatatakutan kong nangyayari sa isang serye ay kapag may injury ang mga key players. Ang pagkawala ng isang manlalarong tulad ni Jayson Castro, na kilala bilang "The Blur" dahil sa kanyang bilis, ay may malaking epekto sa laro. Ito ay pumipigil sa buong team sa paggamit ng kanilang mga nakagawian nang taktika. Isa ito sa mga di-inaasahang pangyayari na kadalasang nagdadala ng dagok sa mga koponan. Dahil dito, kinakailangan ng masikap na pagpaplano mula sa coaching staff upang punan ang kakulangan dala ng injury habang itinatakbo ang PBA Finals.
Tunay ngang ang PBA Finals ay hindi lamang isang serye ng laro kundi isa ring pagdiriwang ng kultura at palakasan sa Pilipinas. Ang mga laban dito ay umaabot sa puso ng bawat Pilipinong manonood, dala ng kanilang hindi mapatid na pagmamahal sa baskteball. Hindi maikakaila na ang PBA Finals ay isa sa mga itinutukoy ng mga tagahanga kapag naiisip ang salitang "competition," dahil sa ginintuang pagkakataon na makita ang mga pinakamahusay na koponan ng liga na magtagisan ng galing at husay sa court. Para sa akin, ang bawat laro ay isang yugto sa kasaysayan ng palakasan sa bansa, at ang bawat manlalaro ay nagdadala ng kanilang personal at pangkomunidad na karangalan. Hindi rin pahuhuli sa pag-promote ng ganitong kaganapan ang mga plataporma tulad ng arenaplus, na nagbibigay ng malalim na pagsusuri at updates tungkol sa bawat laro at ang mga players na tampok dito.
Mula noon hanggang ngayon, ang kasaysayan ng PBA Finals ay patuloy na naiukit sa alaala ng mga Pilipino – hindi lamang dahil sa mga numerong nakatala kundi dahil din sa kanilang naging epekto sa pagbuo ng ating pagkakakilanlan. Ano nga kaya ang naghihintay sa susunod na serye? Maaring maraming magaganap, ngunit ang sigurado ay hindi magbabago ang pagmamahal ng mga Pilipino para sa larong ito.